-
1 ачык һавада
1) на откры́том (во́льном) во́здухе; на во́ле2) под откры́тым не́бом ( оставить машину работать)3) на откры́том гру́нте ( разбить цветник) -
2 ачык
1. прил.1) откры́тый, раскры́тый, распа́хнутыйачык ишек — откры́тая дверь
ачык китап — раскры́тая кни́га
ачык тәрәзә — распа́хнутое окно́
ачык космоска чыгу — вы́йти в откры́тый ко́смос
ачык якалы күлмәк — руба́шка с откры́тым во́ротом
ачык иҗек — откры́тый слог
2) о́тпертый, неза́пертый (замок, амбар)3) обнажённый, го́лый, оголённый, откры́тыйачык тән — обнажённое те́ло
ачык дала — откры́тая (го́лая) степь
4) я́сный, све́тлый, пого́жий, я́ркий; чи́стыйачык күк йөзе — чи́стое не́бо
көн бик ачык — пого́да о́чень я́сная
5) све́тлый, я́ркий (цвет, тон, оттенок); све́тло-, я́рко-ачык төсләр — я́ркие цвета́
ачык зәңгәр — я́рко-си́ний; све́тло-си́ний
ачык кызыл — я́рко-кра́сный
ачык яшел буяу — све́тло-зелёная кра́ска
6) перен. я́сный, чёткий ( план чего); откры́тый, я́вный, определённый (намёк, подтекст); очеви́дный ( факт)ачык гайбәт — я́вная клевета́ (ложь)
дуслыкның ачык дәлиле — очеви́дное свиде́тельство дру́жбы
ачык фикер үткәрү — провести́ чёткую мысль
тәкъдимегез ачык түгел — ва́ше предложе́ние не совсе́м я́сно
7) перен. вня́тный, вразуми́тельный, прямо́й, конкре́тный, чёткий, отчётливый ( ответ); членоразде́льныйачык аңлатма — вразуми́тельное объясне́ние
ачык сөйләм — членоразде́льная речь
имзасы ачык түгел — по́дпись неразбо́рчивая
9) перен. приве́тливый, раду́шный, доброду́шный ( человек)ачык йөз — приве́тливое лицо́
10) перен. зво́нкий, отчётливый ( голос)11) гла́сный, откры́тый; свобо́дныйачык тәнкыйть — гла́сная кри́тика
ачык суд — откры́тый суд
ачык тавыш бирү юлы белән — путём откры́того голосова́ния
ачык сайлаулар — откры́тые вы́боры
12) публи́чный, откры́тый (о лекциях, защите диссертации)•- ачык ара- ачык җир
- ачык урын
- ачык итеп
- ачык рәвештә
- ачык серкәләнүчеләр
- ачык сизелү
- ачык беленү
- ачык күренү
- ачык су
- ачык түгел
- ачык фикерле
- ачык карашлы
- ачык хат
- ачык һава
- ачык һавага
- ачык һавада••ачык авызлылык — ротозе́йство
ачык йөзле (чырайлы) — см. ачык 1. 10)
ачык күзле — проница́тельный, зо́ркий, яснови́дящий; прозорли́вый книжн.
ачык күзлелек — проница́тельность, зо́ркость; прозорли́вость книжн.
ачык күңелле — открове́нный, и́скренний, чистосерде́чный, прямоду́шный, откры́тый; откры́тая душа́; душа́ нараспа́шку ( у кого)
ачык күңеллелек — открове́нность, и́скренность, чистосерде́чие, чистосерде́чность, прямоду́шие
- ачык авызлыачык чырай (йөз) белән — см. ачык 2. 5)
- ачык йөз
- ачык чырай
- ачык та тишек 2. нареч.1) откры́то, откры́тым; раскры́тым; распа́хнутыммәсьәләне ачык калдыру — оставля́ть вопро́с откры́тым
2) перен. я́сно, чётко, то́чно (определить задачи, наметить план действий)3) перен. вня́тно, вразуми́тельно, пря́мо, конкре́тно ( отвечать на вопросы); членоразде́льно (объяснять, говорить)4) чётко, разбо́рчиво (писать, подписать)5) перен. приве́тливо, раду́шно, доброду́шно (поздороваться с кем, встречать гостей)6) перен. зво́нко, отчётливотавышы ачык ишетелә — го́лос его́ слы́шится отчётливо
7) гла́сно (разбирать конфликт, поощрять кого); откры́то, в откры́тую (высказать своё мнение, критиковать кого, что)3. в знач. сущ.; в косв. ф.1) см. ачыклык 1)-15)ачыкка чыгыйк — вы́йдем на просве́т (откры́тое ме́сто)
аран ачыгына киртә салу — заложи́ть же́рдью прохо́д (вход) в заго́н
2)а) см. ачык һаваб) ачыкка см. ачык һавагав) ачыкта см. ачык һавада -
3 под открытым небом
-
4 открытый
-ая; -ое1) прич. от открыть2) ачык; ялан3) ( доступный для всех желающих) ачык4) (явный, нескрываемый) ачыктан-ачык5) (искренний, откровенный) эчкерсез, саф күңелле6) горн. җир өстендәге•- открытая рана
- открытое письмо
- открытый вопрос
- открытый лоб
- при открытых дверях
- с открытыми глазами -
5 погулять
сов.1) йөрү, йөреп алу, ачык һавада йөреп алу, сәйран кылу2) разг. күңел ачып алу, әйттерү; типтерү -
6 йоклау
неперех.; прям.; перен.1) спатьачык һавада йоклау — спать на све́жем во́здухе
баланы йокларга яткызу — уложи́ть ребёнка спать
дию йокысы белән йоклау — спать богаты́рским сном
үлем йокысы белән йоклау — спать беспробу́дным (мёртвым) сном; спать без просы́пу
авыл йоклый — дере́вня спит
күп йоклган бөләр, күп сөйләгән алдар — (посл.) кто мно́го спит, тот разори́тся; кто мно́го говори́т, тот обма́нет
2) перен. безде́йствовать, дрема́тьйокламагыз, чарасын күрегез — не спи́те, де́йствуйте, прими́те ме́ры
3) в ф. йоклагана) в знач. прил. со́нный, вя́лый, пасси́вный, беспе́чныййоклаганга өлеш юк — (погов.) беспе́чный всегда́ бе́зо всего́
б) в знач. сущ.; перен.; разг. со́ня, рази́няәллә башыңны югалттыңмы, йоклаган? — го́лову, что ли потеря́л, рази́ня?
4) в знач. нареч. йоклап перен. небре́жно, ко́е-ка́к; спустя́ рукава́йоклап эшләү — рабо́тать спустя́ рукава́
•- йоклап алу
- йоклап бүртенгән
- йоклап шешенгән
- йоклап калу
- йоклап китү
- йоклап яту
- йоклый алмау••йоклаганда да күзе ачык — одни́м гла́зом спит, други́м смо́трит (ви́дит) (букв. спит с откры́тым гла́зом)
йоклап йөрү — быть беспе́чным (рассе́янным)
-
7 бивак
-
8 воздух
-
9 лежак
См. также в других словарях:
гамак — Ачык һавада ял итү, йоклау өчен баудан үрелгән асылмалы ятак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бивак — Гаскәрнең ачык һавада куну яки ял итү урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бивуак — Гаскәрнең ачык һавада куну яки ял итү урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вольер — Хайваннарны һәм кошларны ачык һавада асрау өчен киртәләп алынган урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йокы — 1. Билгеле бер вакыт арасында кабатланып торган һәм аң эшчәнлегенең тулысынча яки өлешчә тукталып торуы белән бәйле физиологик тынычлык, организмның ял итү хәле 2. күч. Гомуми тынлык, хәрәкәтсезлек. ЙОКЫ АВЫРУЫ – Тропик илләрдә һәрвакыт йокы килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кибән — Печән, салам яки сугылмаган ашлыктан ачык һавада саклау өчен зур итеп салынган чүмәлә. КИБӘН БАШЫ – Ипи кыерчыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лагерь — 1. Торак пунктлардан читтә, ачык һавада чатырлар корып, вакытлыча урнашу җире 2. Вакытлыча тора (яши) торган урын 3. Авылдан ерак урындагы көтүлекләрдә терлекләрне ябып тоту өчен җәйге киртә абзар; Утар 4. Әсирләр, тоткыннар яши торган урын 2.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пикник — Кырда, урманда, гомумән ачык һавада бергәләшеп ашап эчеп, күңел ачып ял итү: Сәйрән чыгу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мираж — ЧАГЫМ – 1. Атмосфераның төрле катлаулары төрле дәрәҗәдә җылыну нәтиҗәсендә ачык һәм тын һавада була торган күренеш (бу вакытта горизонт артындагы әйберләр һавада чагылып күренәләр) ; Чагым 2. күч. Хыял; аңда, хыялда тудырылган нәрсә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чагым — МИРАЖ – 1. Атмосфераның төрле катлаулары төрлечә җылыну аркасында ачык һәм тын һавада була торган күренеш: офык артындагы нәрсәләр һавада чагылып күренәләр 2. күч. Хыял; аңда, хыялда тудырылган нәрсә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
